Yaşlılıkta dengeyi sağlamakla görevli organlarda bazı dejeneratif değişiklikler ortaya çıkar. Yaşlılarda, hem işitmenin azalması hem de denge siniri kaynaklı baş dönmeleri ve dengesizlik hissi oluşur.
Göz tansiyonu, katarakt gibi durumlarda görme etkilenerek veya yakın okuma sırasında göz yorgunluğu ortaya çıkmasına bağlı olarak baş dönmesi gelişebilir.
Göz nedenli baş dönmelerinde bifokal gözlüklerle bu durum düzeltilebilir. Yaşlılarda kas ve eklemlerde bulunan sinir uçlarındaki değişikler omurgada ortaya çıkan eğrilme durumları veya kaslarda zayıflama durumlarında vücudun konumuyla ilgili bilgilerin beyne aktarılmasında sorun başlar.
Diyabet ve ilerleyici romatizmalarda el ve koldaki duyusal sinirlerde ortaya çıkan harabiyet yine vücut pozisyonu hakkında beyne iletilen mesajların azalmasına yol açar. Bu durum baş dönmesi meydana getirir. Ani dönüşler veya eğilip birden doğrulurken, boyunu fazlaca bükerek yukarı doğru bakarken, başta dönme, boşluğa düşer gibi hatta sersemlemiş gibi hisler oluşabilir. Bazen yürürken sanki bir gemide imişçesine sallanma duygusu gelişebilir.
Bunu tamamen ortadan kaldıracak kesin tedavi yoktur. Fakat sorunu hafifletecek bazı işlemler yapılmalıdır. Yaşlılara ani dönüş ve hareketlerden kaçınılması gerektiği öğütlenir. Yavaş hareket etmeleri. boyunu veya vücudu aşırı derecede büken hareketlerden kaçınmaları gerektiği anlatılmalıdır. Yukarı veya aşağı bakmak, eğilmek, birden doğrulmak şiddetli baş dönmesi yapabileceği için, bundan kaçınmak veya o sırada bir nesneye tutunmak gerektiği anlatılmalıdır.
Sabah yataktan süratle kalkılmamalı önce, yatağın kenarında biraz oturulmalıdır. Gece uyanıldığında ışık yakılmalı ve evde merdiven varsa çok dikkat edilmesi gerekir. Yürürken eğer ihtiyaç varsa baston kullanmaktan kaçınmamak gerekir. Zira baston sadece güç almaya değil kol ve bacaklardan beyine doğru bilgi akışının hızlanmasına yardım edecektir.
-
Prof. Dr. Turgut Göksoy
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı