MELATONİN; en etkili serbest radikal önleyici özelliği olan bir antioksidandır. Tüm hücrelerin yapı taşı olan DNA’nın kendi kendisini yenilemesine kolaylaştırır. Böylece yaşlılığa bağlı sorunları ve kalp damar hastalıklarının oluşumunu geciktirir. Fakat yaşlılarda bu hormon salgılanması gençlere oranla oldukça düşüktür.
ANTİ-AGİNG AMACIYLA MELATONİN KULLANIMI
İnsanlarda, sabahleyin melatonin düzeyi düşer. Salgılanması sırasında vücut ısısı azalmakta ve vücut daha az enerji kullanmaktadır. Böylece uyku sırasında hücreler kendilerini yenileme imkanı bulmaktadır. Yaşlılarda ise gençlere nazaran gece vücut ısısında yeterli düşme olmaz. Bu yüzden uyku bozuklukları ortaya çıkanların soğuk odada yatmaları tavsiye edilir. Bazı insanlarda geceleri melatonin salgılanması düşük olduğundan uyku süresi kısadır. Bu insanlar geç uykuya dalma ve erken uyanmadan şikayet ederler. Bu durum çoğunlukla yaşlılarda görülür. 50 yaş üstü insanların %80’ inin uyku bozukluğu çektiği bilinmektedir. Melatonin uyku sorunlarını çözen doğal bir uyku ilacıdır. Bu amaçla yatmadan 2 saat önce alınmalıdır.
MELATONİN SALGILANMASINI ETKİLEYENLER
Bir çok hormonda olduğu gibi melatonin düzeyi de yaşlanmaya paralel olarak düşer. Beyindeki epifiz bezi tarafından salgılanan melatonin 45 yaşından başlayarak kısıtlanır. Eğer melatonin yapımı normalin çok altına düşmüşse erken yaşlanma durumu görülür. 75 yaşındaki bir yaşlının vücuttaki melatonin düzeyi genç yaştaki birisinin onda biri kadardır.
Melatonin salgılanması için ortamın karanlık olması gerekir. Bu nedenle yatak odasında televizyon bulunmamalıdır. Zira televizyon kapatılsa bile tüpteki manyetik ışığın yansıması iki saat daha devam eder. Yatak odasında gece lambası bulunmamalıdır.
Ayrıca odayı tam karanlık durumda tutan ışık geçirmeyen perdeler olmalıdır. Üzüntü ve stresin melatoninin salgılanmasını azalttığı unutulmamalıdır.
Depresyon gidericiler, uyku ilaçları, beta blokerler (tansiyon ilacı) melatonin salgılanmasını azaltmaktadırlar. Gece içilen sigara ve alkol melatonin salgılanmasını önler. Geceleri erken yatmak, akşam yemeklerini terk etmek vücutta melatonin yapımını arttırır.Böylece bir nevi hibernasyon (suni kış uykusu) etkisi oluşturarak anti-aging nitelik kazanır.
MELATONİN HORMONUNUN ETKİLERİ
Doğal uykuyu sağlar. Böylece bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Melatonin yüksek tansiyonu düşürürerek geceleri kalbin daha düşük hızla çalışmasını sağlar. Böylece kalbi korumuş olur. Kalp şikayetleri olanlar genellikler geceleri melatonin düzeyleri düşük olan kişilerdir.
Kronik stres altında olan insanlarda stres hormonları (kortizol) aşırı salgılanırlar. İşte bu kortizol bağışıklık sistemini bloke ederek vücudun, mikroplar ve kanserle savaşmasında onu zayıf düşürür.
Melatonin alanlarda stresle mücadele daha kolaylaşır ve dış etkenlere karşı direncimiz yükselmiş olur. Kortizol, yaşlılarda nispeten artar ve enfeksiyonlara karşı direnci düşürür.
60 yaşından itibaren anti-aging amacıyla hergün düşük dozlarda melatonin alınması önerilmektedir. Melatonin uzun uçak yolculuklarında görülen; uyku bozukluğu, yorgunluk, cinsel isteksizlik, depresyon belirtileriyle ortaya çıkan jetlag sendromunda da sihirli ilaçtır.
MELATONİNİN İNSANLARDAKİ ANTİ-AGİNG ETKİSİ
Melatoninin vücudun salgıladığı bir çok hormon üzerinde düzenleyici etkisi vardır. Anti-aging konseptinde büyük önemi olan büyüme hormonu gece derin uykudayken zirveye çıkar. Testesteron ve kortizol sabahın erken saatlerinde en fazla düzeyde salgılanır. Bu yüzden melatonin düzeyinin düşük olması ona bağlı tüm hormonların da dengesini değiştirir.
Görme özürlülerin ışık almadıklarından dolayı melatonin düzeyi oldukça yüksektir. Bu nedenle onlarda kansere yakalanma olasılıkları düşük ve ömür daha uzundur. Yapılan araştırmalarda meme kanseri oluşma olasılığını azalttığı ve cinsel gücü artırdığı saptanmıştır.
İnsanlar hücrelerine zarar veren serbest radikalleri nötralize eden vitamin C, vitamin E ve beta karoten vücut tarafından yapılamaz. Bunlar besinlerle alınmalıdır. Halbuki antioksidan etkili olan melatonin organizma tarafından yapılarak vücudu zararlı serbest radikallere karşı korumaktadır. Melatoninin yaşlanmayı yavaşlatıcı etkisi şöyle özetlenebilir;
1- Salgılanması sırasında vücudun saldığı ısı ve enerjisini düşürmek yoluyla serbest radikal oluşumunu azaltır.
2- Oluşmuş olan serbest radikalleri bizzat zararsız hale getirir. Zira melatonin organizmanın en etkili serbest radikal avcılarından biridir.
3- Ayrıca serbest radikallere karşı vücudu savunan diğer sistemleri de aktive eder.